Meningokok B aşısı

Son dönemde adı sıklıkla duyulan yeni bir aşımız oldu. Meningokok B aşısı. Aslında aşı yeni değil. 5 yılı aşkın süredir birçok ülkede kullanılıyordu. Yeni olan ülkemizde gelişi ve uygulanabilir hale gelmesidir.

Meningokok nedir ?

Meningokok, insanda hastalık meydana getirebilen bir grup bakterinin adıdır. Tam tıbbi adı Neisseria Meningitidis dir.   Beyin ve omuriliği dıştan saran zarın adına latince meninx dendiği ve bu bakteri grubu da ağırlıklı olarak menenjte yol açabildiği için  bu ad verilmiştir.

Menenjite yol açan tek bakteri Meningokok mudur ?

Hayır. Menenjite en çok yol açanlar bakteriler arasında en ağırlıklı grup meninkogoklar olsa da pnömokoklar, hemofiluslar  da önemli gruplardır.  Yaşamın ikinci ayında başlayan ve ülkemizde de yapılan aşılar sayesinde pnömokok ve hemofilus bakterilerine karşı koruma sağlanmaktadır. .

Meningokoklar insana hangi yolla bulaşır ?

Meningokoklar genellikle solunum yoluyla bulaşır ve genellikle üst solunum yolunda enfeksiyon meydana getirebilir. Buradan nadiren de olsa kana karışabilir ve hedef organı olan beyin zarına ulaşıp menenjit meydana getirebilir.  Bu olasılık her yaş grubu için geçerlidir.

Meningokok bakterileri kaç tiptir ?

Yaklaşık 13 kadar ayrı tipi tanımlansa da en çok 5 ayrı tipi insanda hastalık meydana getirebilir.

Bu 5 tip  mikrobiyolojik olarak A, C, W, Y ve B tipleri olarak isimlendirilirler.

Meningokoklara karşı aşı var mıdır ?

Evet.  A,C,W ve Y tiplerinin 4 üne birden koruma sağlayan bir aşı 2013 yılından bu yana ülkemizde kullanılmaktadır.

Ancak, bu 4 tip dışında var olan ve Meningokok tip B olarak adlandırılan bir bakteri grubu da önemli bir menenjit etkenidir.  İşte bu etkene karşı geliştirilen Meningokok B aşısı 2018 sonundan bu yada artık ülkemizde de uygulanabilmektedir.  Bu nedenle bu yazının temel konusu Meningokok B ve aşısıdır. 

Hangi meningokok aşısını yaptırmalıyız ?

Ne yazık ki stratejik konumumuz bu konuda aleyhimize çalışmaktadır. Batının doğusunda, doğunun batısında olmanın bedeli olarak birçok bakterinin bir arada görülebildiği bir coğrafyada yaşıyoruz.

Bu nedenle tam bir koruma sağlamak amacıyla her iki aşının da ayrı ayrı yapılması doğru olur.

Bu aşıları yaptırmalı mıyız ?

Aşı bir tür risk yönetimidir. Arabanıza bile kasko yaparken üzerine uçak düşmesi gibi risklere karşı da sigorta yaptırırsınız. Aşısını olduğunuz birçok hastalıkla belki hatta büyük bir olasılıkla yaşamınız boyunca karşılaşmayabilirsiniz. Örneğin meninkokok a bağlı menenjit gibi hastalıklara yakalanma sıklığı yüzbinde 30 kadardır.

Başka bir deyişle her 100.000 kişiden 99970 inde aşılanması da hastalık görülmeyecektir.  Sorun her 100.000 kişide hastalıkla karşılaşacak olan 30 kişinin kim olduğudur ? Bu 30 kişi bizin dışımızda ise belki bir istatistik değer ifade eder ve üzülürüz. Ancak, bu olasılığın bizim yakınlarımıza rastlama olasılığı da herkes kadardır ve hastalığa yakalanlarda ölüm ya da ciddi kalıcı hasar oranı neredeyse % 90 üzerindedir.

Meningokok  B aşısı ne zamandan itibaren yapılır ? Uzun süreli koruma için kaç doz yapılır ?

Bu aşı  2 aydan büyük herkese uygulanabilmektedir. Uzun süreli koruma sağlamak için yapılacak doz sayısı ilk dozun yapıldığı zaman kişinin kaç aylık ya da kaç yaşında olduğuna göre değişir.

İlk doz

  • 2-5 ay arası yapılıyorsa 2 ay ara ile 3 doz ve 15. Ayda bir tekrar dozu olmak üzere 4 doz
  • 6-23 ay arası yapılıyorsa 2 ay ara ile 2 doz ve 15 . Aydan erken olmamak üzere tekrar dozu ile 3 doz
  • 2-10 yaş arası yapılıyorsa 2 ay ara ile 2 doz
  • 11 yaş üzeri yapılıyorsa 1 ay ara ile 2 doz uygulanması önerilir.

Aşıyı ne kadar geç yaşta yaptırırsak yapılacak doz sayısı daha az oluyor. O halde neden 2 yaşını beklemeyelim?

Böyle bir yöntem düşünülebilir. Ancak unutulmamalıdır ki aşılar yapıldıktan sonra korumaya başlarlar. Eğer bugün ile aşının yapılmasını düşündüğünüz zaman arasında meningokok  B hastalığına yakalanmayacağına inanıyorsanız erteleyebilirsiniz. Sonuçta yapılan bir risk yönetimidir.

Aşının yan etkileri var mıdır ?

Aşı olan her 5 kişiden birinde aşının uygulandığı bölgede kızarıklık ve ateş görülebilmektedir. Bazı ülkelerde aşıdan önce ya da sonraki saatlerde ateş düşürücü bir ilaçın ateş olmasa da verilmesi önerilmektedir

Meningokok ACWY ve Meningkokok B aşıları aynı anda uygulanabilir mi ?

Aksine herhangi bir yayın bildirilmemiştir.