Çocuğun sağlıklı gelişimini izlerken, ailelerin en çok üzerinde durduğu konu kilo, boy ve baş çevresidir. Özellikle yaşamın ilk iki yılında çocuğun kilosu, boyu ve baş çevresinin iyi gitmesi aileleri rahatlatır; aksi durum da telaşlandırır.
Elbette gelişim açısından bu değerler önemlidir ve hekimlerce de sağlıklı çocuk takibi açısından değer taşırlar. Ancak, sağlıklı çocuğun gelişimi sadece bu üç bilgiden ibaret değildir. Örneğin, kilo, boy ve baş çevresi açısından, kendi normallerine uygun giden 10 aylık bir çocuk henüz başını kontrollü tutamıyorsa, ya da 18 aylık çocuk henüz tek kelime söyleyemiyorsa gelişiminin sağlıklı olduğu düşünülemez.
Bir çocuğun gelişiminin sağlıklı olduğunu kabul etmek için biyolojik gelişimin sağlıklı ve yaşına uygun olması yanısıra, zihinsel, sosyal ve motor gelişimin de sağlıklı olması gerekir. Ancak zihinsel, sosyal ve motor gelişimi değerlendirmek oldukça zordur. Çünkü, çocuğun yaşına göre beklenen zihinsel ve motor gelişimin normal değerleri net rakamlara dayanmazlar. Bu açıdan değerlendirmede zorluklar yaşanır. Ancak yine de gelişimi normal ya da anormal olarak yorumlamak için bazı kriterler belirlememiz gerekir. Yorumlarımızda hata payını en aza indirmek için kullanılan bazı gelişim testleri bu konuda bize yardımcı olurlar. Gelişim testlerinin ilk ve güvenilir olanlarının başında Denver Gelişim Testi gelmektedir.
Denver Gelişim testi nedir ?
Denver Gelişim Testi, 0-6 yaş çocukların gelişimini, kişisel - sosyal becerilerini, ince el hareketlerini, büyük vücut hareketlerini ve dil fonksiyonlarını ölçerek çocukların motor ve mental ve hatta sosyal gelişimini inceleyen bir testtir. İlk kez 1967 yılında Frankenburg ve Dodds tarafından yayınlandıktan sonra, 50'den fazla ülkede standardize edilerek uygulamaya konmuştur. Daha sonra 1990 yılında, yeniden gözden geçirilerek özellikle dil alanında eklenen yeni maddeleri ve farklı puanlama sistemiyle biraz daha geliştirilmiş ve Denver II adı ile yeniden tanımlanmıştır.
Denver Gelişim Testi Gelişimi hangi alanlarda değerlendirir?
DENVER II sağlıklı görünümdeki çocuklarda olası gelişimsel sorunları saptamak amacı ile kullanılır. Kapsadığı KİŞİSEL-SOSYAL, İNCE MOTOR, DİL ve KABA MOTOR alanlarda çocuğun kendi yaş grubundaki diğer çocuklarla karşılaştırılarak hangi yüzdelik diliminde olduğunu göstermesi açısından diğer birçok gelişimsel tarama testine göre daha kolay uygulanma özelliği taşımaktadır.
Denver Gelişim Testi ne sıklıkla uygulanmalıdır?
Sağlıklı gelişimi olan çocukların yaşamları boyunca 0-6 ay arasında bir kez mutlaka olmak üzere, 12-18 ay arası, 2-3 yaş arası ve 5-6 yaş arasında gelişim testi yaptırmaları önerilir. Eğer ilk değerlendirme sonucu şüpheli ise ya da risk altındaki bir bebekte yapıldıysa görüşme aralıkları sıklaştırılmalıdır.
Denver Gelişim testi kim tarafından ve nasıl uygulanır?
DENVER Gelişim Testi, bu konuda sertifikasyon düzeyinde eğitim almış bir uzman tarafından ve çocuğun dikkatini dağıtarak performansının düşmesine yol açmasını önlemek amacıyla izole bir ortamda uygulanır. Ortalama uygulama süresi bir saat kadar sürer. Bu nedenler, Denver testinin sağlıklı çocuk izleminde Çocuk Sağlığı Hekimlerince kullanımlarının önündeki en büyük engeldir.
Ages and Stages Questionnaire (ASQ) (Yaş ve Evreler Sorgulaması) testi nedir?
Denver testinin, sağlıklı çocukların izleminde düzenli bir tarama testi olarak kullanımının zor olması, Denver II testini temel alan yeni ve pratik uygulanabilir testlerin geliştirilmesine yol açmıştır. ABD'nde Diane Bricker tarafından geliştirilen Ages and Stages Questionnaire (ASQ) (Yaş ve Evreler Sorgulaması) testi, Denver II testi temelinde çocuk gelişimini değerlendirme amacıyla ortaya çıkmıştır.
ASQ testinde gelişimin hangi alanları değerlendirilir ?
ASQ testinde de Denver II testinde olduğu gibi Kişisel Sosyal, İnce Motor, Kaba Motor, İletişim (sözel gelişim alanlarında değerlendirmeler vardır. Bu 4 alana ek olarak Problem çözme alanı ilave edilmiştir.
ASQ testinde değerlendirme nasıl yapılır ?
ASQ testinin Denver II den en önemli farkı, çocuktan yaşına göre beklenen davranışların uzman kişi tarafından uygun ortamda gözlenmek yerine aileye sorarak değerlendirilmesidir. Bu özellik, ASQ testi için hızlı değerlendirme olanağı sağlar. Ayrıca uygulama için özel bir ortam gerektirmemesi sayesinde sağlıklı çocuklarda sürekli bir tarama testi olarak kullanılabilir.
ASQ testinin dezavantajı var mıdır?
Çocuk gelişiminde yaşa göre beklenen davranışların aileye sorulması, aynı zamanda ASQ testinin en zayıf yanını oluşturur. Ailenin, çocuğa ait gelişimsel düzeyi tarayan sorulara objektif olmayan abartılı iyi ya da kötü yanıtlar vermesi, testin sonuçlarının duyarlılığını azaltabilir. Bu nedenle, testten önce yanıtların doğruluğu konusunda aileyi bilgilendirmek gereklidir.
ASQ Testi kimlere uygulanmaktadır ?
Yaşa göre 4 ayda başlamak üzere sırasıyla 6,8,10,12,14,16,18,21,24,27,30,36,42,48,54,60 aylarda ASQ testi uygulanmaktadır.
Not: ASQ testi çocuğun sağlıklı gelişimini göstermesi açısından muayenenin bir parçası olup ayrıca bir ücret talep edilmemektedir.